e xón celta tamén e incluso máis alá se falaba do celtismo como o
precedente do que foi o Caminho de Santiago pero todavía antes de todo eso
está o que había láctea, no? E probablemente a persoa que pode
representar mellor é Vítor Freixanes. Vítor Freixanes é precisamente a
editorial Galaxia e por lo tanto creo que ele resume perfectamente ese
sentido casi cósmico do que a cultura galega Vítor Freixanes debería
decir tantas cousas que o mellor é sintetizar un escritor reconhecido a
persoa con unha gran transitoria universitaria como xestor cultural na
Academia Galega, no Consello de Cultura Galega é unha auténtica
personalidade un luxo telo o xe hai que conox para pexar estas jornadas. Eu
simplemente me recordaba de que se esa comunicación con Europa fomos nosos
emigrantes nos anos 60 había ese doble camiño os emigrantes viñan a
Europa a buscar traballo e a xente que vivían nos Estados Membros de
Europa iban a Galicia de vacacións e a facer turismo entón foi cando nos
dimos conta que aquí se había prosperidade, unha libertad unha sustancia
social e probablemente a idea de Europa comenzou tamén a reforzar ese
sentido atractivo para os ciudadanos de Galicia. Pero agora Galicia se
plantexe o futuro e estamos debatindo por exemplo a Estartesia 2020 e o
horizonte da Europa con ese escenario. E hai tres ideas moi simples. A
primeira idea é que a economía europea ten que ser unha economía basada
no conocimento basada na sostibilidade e basada na inclusión e se
reflexionamos iso que significa se fíjate as cousas, basada na
intelixencia humana basada na sostibilidade, quero dicir basada na memoria
interseccional tanto plantexada cara atrás ou esa imaginación prospectiva
de pensar no futuro e na inclusión que se fíca basada no sentido
comunitario. E iso no fondo esas tres cousas, a intelixencia a memoria,
sentido comunitario iso que significa cultura por iso creo que Galicia
está moi ben situada para construir esa Europa do futuro. E me atopaba
aquí un dato que a mi me chamou a atención Vítor, tío, o mellor pois
cando trafo en gos días decía a industria da cultura gallega genera un
pibio un volumen de empleo maior que sectores como químico e, bueno, creo
que as cousas en Galicia non están ben os galegos, a de parte sempre nos
queixamos porque pensamos que podemos conseguir moito máis pero a min esta
información me pareceu que era un bon augurio Boas tardes a todos e a
todas é de justiza empezar polos agradecementos é un honor para a min e
creo que para os meus compañeros tamén poder falar neste foro poder
intervir no Parlamento Europeo para falar do noso país para falar da nosa
lingua e da nosa cultura tamén para falar da nosa vocación europeísta e
para falar da esperanza do futuro nestes tempos onde as veces venen
cruzadas tantas cousas falar de esperanza de futuro, eu creo que é
importante e segundo quero agradecerle tamén aos amigos da UNED temos
moitos amigos na UNED e a relación universitaria non é de agora pero o
talante e o efeito de estar participando neste foro e convocar as linguas e
as culturas de España para falar aquí no espazo europeo eu creo que é
honra e agradecemos e despois tamén queria agradecer a presidencia
española o goberno socialista en España e a presidencia española da
Unión Europea porque desas sensibilidades tamén nace este foro e eu quero
recordar algo que non quería deixar pasar e é que cando chega o
socialismo ao poder en España en 83 estou citando memoria dende logo en 83
82, pero en 83 pasou o que vou contar houve unha iniciativa por parte do
Ministerio de Cultura do goberno español que foi abrir os espazos de
Berines que eran encontros por primeira vez entre as literaturas española
en castelán española en catalán euskera en galego para os escritores e
as persoas que estábamos vencelladas a esas literaturas por primeira vez
reunirnos para falar durante unha semana cerrados nunca serón en Asturias
para falar e aí naceron as millores amizades os nosos amigos e Ángel
Basanta que estivo ali e Dolores Vilavera que estivo ali saber que hai pois
estivo ali pero ali estaban pois dende pois xa non están connosco algúns
deles pero algúns que se citaron nesta casa Bernardo Achaga os amigos de
Carmen Riera os Luís Landero Vázquez Montalbán pois estábamos todos ali
e de repente mirándonos os ollos falábamos das nosas linguas das nosas
literaturas das cosas que nos unían e dos vasos comunicantes necesarios
para facer esa pedagogía que facía referencia Dolores Vilavera que é
fundamental non se ama o que non se conhece e que si non nos conhecemos é
imposible que nos amemos e ademais si non nos conhecemos e non nos amamos
descoñecémonos ou seja sospeitamos uns dos outros ou seja danos medo as
diferencias asústanos os que son distintos porque non nos conhecemos e se
nos asústan temémonos e se os tememos reaccionamos en contra e de aí
nacen eses desencontros eses odios eses recheitamentos eses rechazos dos
que non son como a nos e como non son como a nos danos medo temos que
coñecernos máis e temos que amarnos máis porque nos coñecemos máis por
iso este encontro a mi é especialmente importante e por iso podo perder os
primeiros cinco minutos en dar as grazas e en pedir que se repitan e darles
gracias a noso anfitrión e tamén moderador porque é o noso envaisador
aquí e creo que nese aspecto é xusto reconhecerlo pero aquella iniciativa
dos socialistas en Berínes que estabeleceron pontes e eu recordo que o
Premio Nacional de Literatura por primeira vez se contemplaba as outras
literaturas ademais da literatura en castelán lembro que daquela gañara o
Alfredo Conde con Xabairo Grifón IX e por aí empezaron a aparecer outros
moitos porque de repente empezaron a descubrir que escritores galegos como
Fina Casal de Rey como Manolo Rivas, como Suso de Toro como Paco Martín
como Agustín Fernández Paz como Neira Cruz eran tamén premios lazarillo
premios nacionais das literaturas españolas escribindo en galego é sen
renunciar, como decía o señor Queipo á súa lingua galega o noso
esforzo, portanto, é por ser por darnos a conhecer e por participar neste
fermoso espazo común que é o Estado español e que é a Europa que
queremos construir e queremos construir dende a nosa condición de nós
mesmos non negando a nosa identidade senón participando desa identidade eu
nesta mesa falo como membro do Consello da Cultura Galega unha das
entidades que tamén participan nestes encontros como membro da Real
Academia Galega e como sociedade civil porque eu creo moito, cada vez máis
que temos que construir as estructuras políticas son importantes as
institucións son moi importantes porque consolidan a sociedade pero temos
que construir a sociedade dende a base temos que construir a sociedade
dende os lectores como escritores e temos que construir a sociedade desde
esa industria cultural a que facía referencia Antolín Sánchez Presedo
tamén en termos de mercado temos que construir a realidade cultural dende
as distintas iniciativas que compiten e están presentes en termos de
mercado no mundo do cine, no mundo do teatro no mundo da música, no mundo
dos vídeos o xogos, no mundo da literatura tamén que é o que nos convoca
hoxe e a lingua galega ten que estar presente e está presente neses
debates por iso se acaba o a porcentaxe de que hoxe a industria cultural e
cando falamos das industrias da cultura falamos do o libro, a televisión a
publicidade, a radio o cine, o teatro os vídeos xogos os que fixan
referenciantes as artes plásticas, o mundo do patrimonio non é o turismo
tamén unha industria cultural que move o turismo? o turismo move un
imaginario move coñecermonos uns aos outros como decíamos antes move
saber uns dos outros saber dos nosos patrimonios saber da nosa existencia
das nosas paisaxes, da nosa historia comun, descubrir aos demáis e
descubrindonos aos demáis descubrínmonos o nos mesmos o camiño de
Santiago é o gran espiñazo que construye a Europa a Europa construíse
sobre catro referencias é un banco que ten catro pés un habilitado o
mundo dos mitos e das tradicións xudeocristianas no Antigo e o Novo
Testamento outro, todos os mitos grecolatinos empezando polo gran o
primeiro deles que é a Guerra de Troia, a Elíada e a Odisea que a súa
proxección que é a Eneida a cidade de Pontevedra na que unha cin creou
unha Teucro aquel que fuxiu da Guerra de Troia e que deu a morrer cos seus
eneas a Roma a fundar a cidade de Pontevedra eran as tradicións do
humanismo do século XV e XVI pero así tamén creen os da cidade de
Burdeos da cidade de Brest da cidade de Lisboa de moitas cidades de Irlanda
aqueles que perderon a Guerra de Troia saíron polo Mediterráneo como
Odiseo e como Eneas e foron pousando nas distintas cidades atlánticas e
creando as súas cidades como as Troias que podían algún día volver a
resurdir despois da derrota ese mito do século de setecentos anos antes de
Cristo pero que resurde no humanismo aparece nas cidades atlánticas
curiosamente aparece nas cidades atlánticas e entre elas nalgúnas cidades
galegas igual que o mito bíblico aparece tamén na cidade de Noia quen
fundou a cidade de Noia según a tradición mítica pois noé nada menos
que viña de paseo pousou ali a Arca e dai ven a cidade de Noia e a cidade
de Tui que tamén ven dos derrotados da Guerra de Troia todo iso é un
mundo mítico europeísta porque a cultura tamén afan os mitos que nos une
e que nos conecta igual que o mito de Berogán a que facía referencia a
Clerc nos conecta con o mundo irlandés que existiron realmente as
conexións atlánticas entre as cornisas ibéricas e as cornisas bretonas e
as cornisas irlandesas e escocesas eso que se chamaban a bella tradición
as sete nacións celtas pois as sete nacións celtas que se conectaban
entre elas antes de que o romano viñera a darnos un nome a nomearnos
Galaecia antes existía esa conexión e desa conexión veñen as
tradicións e os mitos literarios e dos mitos literarios veñen tamén os
mitos do audiovisual os mitos do cine os mitos da internet os mitos da
plástica porque tamén todo é unha construcción dun imaginario que
compartimos un imaginario de referencia nosa, neste caso na nosa condición
de galegos pero un imaginario que nos conecta tamén casas outras
referencias e que nos conecta moi fundamentamente con Europa non só con
Europa como tamén facía referencia Antolín e a que eu quero aludir nos
meus últimos oito minutos que me quedan en 1950 e empato ca idea ca
historia que deixou na xeración nos Clark Peterson en 1955 Álvaro
Conqueiro un dos nosos grandes escritores universais traducido a 20 ou 20
tantos idiomas escribe un libro que se titula Merlín e familia recomendo a
todos os presentes que lean este libro Merlín e familia de Álvaro
Conqueiro está traducido a todos os idiomas Merlín o Merlín de Camelot o
Merlín de Escalibur o Merlín dos Cabrales da Taua Redonda o Merlín de
Xinebra do Rei Artur ven a Galicia a morrer a pasar os seus últimos días
como vou meigo que era monta unha botica, unha farmacia na Serra de Meira
na Montaña de Lugo e ali acompañado da raíz que tece o pano e que
debulla o millo polas tardes o bello neno, un neno que os axuda Felipe de
Amancia con nove anos vai contando a historia dos últimos anos do meu
señor Merlín cando na Serra de Meira recibía viaseiros de todas partes
do mundo para que resolvera problemas e fixese milagros e cando pola mañá
asomabase a porta de casa cun caldeirinho de auga fantástica esparixía as
pingas de auga no aire e decíalle ao neno de que color queres o seu mundo
e o neno Felipe de Amancia decíalle azul e el tingía o mundo de azul
bueno, esa historia Merlín e familia empata ca tradición galega máis
enxebre máis popular máis enraizada nos mitos nosos e aleva o mundo
artúrico e de repente os amores da rainha Xinebre de Lancerot os amores do
rei Artur e as súas frustracións os camiños de Quitepón todo ben as
terras de Lugo na lingua galega cantareira de don Álvaro Conqueiro esa é
a visión universal que os galegos queremos para a nosa cultura e a nosa
literatura esa é a música de Milladoiro e a música de Carlos Núñez e a
música de Luar na Louvre e a música de Mancio Prada e a música que
tamén nos enraiza na tradición atlántica na tradición europeísta
causandolle identidade noso do mesmo xeito que cando nos importamos o
barroco porque o barroco importámoslo de Italia e cando nos importamos o
románico porque o románico importámoslo de Italia e Francia e cando
trouxemos ao mestre Mateo que non era galego que viña polo camiño de
Santiago atraído por aquel milagro de Occidente e cando trouxemos a
música de todos eles demoslle a volta ali e como a Conqueiro ca cunca de
agua miragreira convertímoslo todo en azul convertímoslo todo en galego
de tal xeito que o románico é románico pero en Galicia o románico é
distinto e a música é occitana, é catalana é italiana, é da Lombardía
pero en Galicia son as cantigas de Amigo, de Escarnio e de Maldicer e o
barroco en Galicia é un barroco distinto do barroco italiano en Galicia
non hai gótico é curioso non hai gótico somos máis ben románicos dos
castros e dos petroglifos e barrocos e depois somos modernos con esa
modernidade de descubrir o mundo e conectarnos co mundo con esa modernidade
que nos levou polo camiño de migración e que fixo que hoxe haxa máis de
300 sociedades galegas activas no mundo e igual que somos 3 milhões de
persoas en Galicia máis ou menos como Irlanda un pouco máis que Islandia
a que falaba Xavier máis incluso que algúnas nacións do Báltico que
teñen línguas oficiais reconhecidas neste Parlamento pois non temos
outros tantos ou 10 millóns según cifras oficiais da xunta de Galicia
ciscados polo mundo espallados polo mundo en Buenos Aires, en Montevideo en
México, en Sao Paulo en Salvador de Bahía en Cuba, en Caracas en Nova
York en Toronto en California en todas as cidades e as grandes poboacións
de Europa incluída aquí os últimos son de hai dez anos de hai cinco anos
en Sidney, Australia e o centro galego de Nairobi bueno ese é un capital
humano que teñemos tamén que ás veces non os nosos políticos entenden e
ese é un capital que conecta a Europa cos outros mundos é unha das
grandes bazas que teñe Europa xogar cos galegos fora para tamén empatar
con ese mundo do Brasil da lusofonía de Angola, Mozambique ollo ca lingua
galega conectada ca lingua portuguesa e brasileira é ese mundo que nos
leva a Argentina que nos leva a Chile que nos leva a Colombia que nos leva
a México e que é unha forza potencial objetiva que temos que saber
vertebrar respetando as identidades de cada quen e que temos que exponer en
positivo neste Parlamento tamén neste espacio comun dos europeos porque se
cada hai temos ventaxe sobre os hermanos ou temos ventaxe sobre os
británicos ou temos ventaxe sobre os franceses eu votei moito tempo da
miña vida facendo ainda o voto facendo industria cultural e cando falaba
cos brasileiros e cando falaba cos portugueses para discutir os dereitos
nosos frente a Bertelsmann que era o gran poder xermano e que era o gran
poder xermano e o que eu dicía era confiade en nós que somos galegos e
xogamos o partido deste lado e eles dábanos un voto de confianza por ser
galegos e xogar o partido deste lado non xogábamos contra Bertelsmann pero
xogábamos ao noso favor estes son aspectos que a mi me gustaría poñer en
ribada mesa dende a xestión e dende as estrategias cultural dende as
estrategias das institucións civis e dende as estrategias das
institucións como as que represento nesta mesa ao Consello da Cultura
Galega que se crean o ano que é este o ano de 1983 como unha entidade
independente do poder político como aconsella pero tamén analiza e
crítica é unha das poucas institucións destas características que hai
nas... en Europa creo que na Escandinavia o modelo moi ben vendas dos
modelos escandinavos pero sobre todo que quería era un pouco sumarme a
esta idea que non podo máis que aplaudir e agradecer e que nos gustaría
que fosse o principio dun camiño a través do ámbito universitario a
través dos medios de comunicación pero sobre todo a través das
institucións creo que era Marifé de Santiago que non se falaba e remato
na súa intervención ao inaugurar este curso falaba da Europa da
diversidade eu di en algúns cursos sobre todo nos Estados Unidos na
Universidade Pública de Nova Iorque sobre a pluralidade sobre a
experiencia da transición do Estado de Nova Iorque e a pluralidade das
culturas do Estado Español interesaballe moitísimos norteamericanos o
tema porque os norteamericanos na era da globalización danse de conta
desta cuestión e a cuestión é que mesmo para un país aparentemente tan
anglosaxón como os Estados Unidos de Norteamérica ou se danse de conta de
que ou contemplan a pluralidade lingüística e cultural e consiguen
vertebrarla nun discurso comun, estou falando dos hispanos estou falando
dos chineses estou falando dos xudeos estou falando dos coreanos por iso
todo o mundo hispano ou aquelo vai a desestabilizarse e entón preguntan
primeiro, que está pasando en Europa? porque en Europa ou Europa vertebra
todo iso e o equilibra ou non vai funcionar naturalmente iso ten un prezo
moi alto incluso un prezo económico e un prezo energético e un prezo de
xenerosidade e un prezo de sonho comun pero é que a pila se carga soñando
a esperanza a pila se carga mirando cara ao futuro sabendo que podemos cos
problemas e podemos construir futuro mesmo ainda que non vaiamos a 100 por
hora ás veces temos que ir a 20 por hora pero vaiamos cara diante e
preguntaban polo Estado español e dicían, como fixestes ali? e a mín
dame mágoa que ás veces nos con este compreso que nos traemos de que a
dictadura meteu dentro de nos de que parece que non sabíamos facer as
cousas non sabemos vender esta moto fora e temos que sabela vender e
compartir e corregir e profundizar nela porque tamén é certo que aquel
espírito de consenso e de construcción os está nun momento de freo e
marcha atrás e se damos marcha atrás entón seguro que nos caemos porque
esto é a bicicleta vivimos porque damos os pedales o día que dísemos dar
os pedales caémonos, moito gracias